Follow me on Academia.edu Brześć

Brześć

Brześć

 

     Brześć - duży ośrodek przemysłowy (produkcja maszyn i mebli), kulturalny (muzeum twierdzy brzeskiej), naukowy (uczelnie wyższe i instytucji akademickie) węzeł kolejowy i drogowy na granicy z Polską. Zdarzyło się mi wielokrotnie jeździć z Sankt Petersburga do Polski przez Brześć. Mam krewnych i przyjaciół w tym mieście. Dobrze pamiętam, kiedy byłem tam na weselu swojego przyjaciela Proteka Murawskiego, który i teraz tam żyje.

 

                   Dworzec kolejowy

 

     Brześć to miejsce, w którym przenikały się kultury i wpływy polskie z ruskimi. Z tego powodu miejsce to było świadkiem wielu walk m.in. opanowania tych terenów przez króla Bolesława Chrobrego w roku 1018, w związku z jego wyprawą na Kijów. Miasto zostało jako Berestie wspomniane w ruskiej Powieści minionych lat z 1019 r. jako miasto na Rusi Kijowskiej. W 1038 roku gród zdobył ruski książę Jarosław Mądry.

 

     Później Brześć odbił na krótko król Bolesław II Śmiały. Następnie ziemie, na których leży Brześć, weszły w skład księstwa turowskiego, potem włodzimierskiego.

 

     W Brześciu była ogłoszona Unia brzeska - unia kościelna zawarta w roku 1596 między częścią biskupów prawosławnych Rzeczypospolitej Obojga Narodów a Kościołem katolickim w Rzymie. W wyniku unii powstał Kościół unicki. Unici zobowiązali się uznać dogmaty Kościoła katolickiego i zwierzchnictwo papieża, w zamian za to zachowali swój obrządek, kalendarz juliański i organizację kościelną.

 

     W trakcie I wojny światowej Niemcy i Austro-Węgry podpisały w Brześciu dwa traktaty pokojowe - z Ukraińską Republiką Ludową i z Rosją. Po wojnie Brześć wraz z Polesiem wszedł w skład Rzeczypospolitej Polskiej i stał się w 1921 r. stolicą województwa poleskiego. W roku 1930 w twierdzy brzeskiej przetrzymywano wielu więźniów opozycyjnych

(Wincenty Witos, Norbert Barlicki, Stanisław Dubois), którzy za swoją działalność w Centrolewie stanęli przed sądem w słynnym procesie brzeskim.

 

     Twierdza w Brześciu z XIX-XX wieku z muzeum są ważniejszymi ogniskami kultury w mieście.

 

          Wejście do twierdzy

 

     W twierdzy znajdowały się: Garnizon carski do r.1915; Garnizon Armii Cesarstwa Niemieckiego 1915-1918; Garnizon Wojska Polskiego II RP 1918-1939, prestiż miasta w okresie II Rzeczypospolitej podnosił fakt, że było ono garnizonem wojskowym; Garnizon Armii Czerwonej 1939-1941; Garnizon Wehrmachtu 1941-1944; Garnizon Armii Radzieckiej 1944-1991; Garnizon Sił Zbrojnych Białorusi od 1991.

 

                 Twierdza w Brześciu

 

     Rosjanie dużo piszą o bohaterstwie radzieckich wojsk w broniących twierdzę w 1941 r. Ale nie wszyscy wiedzą, że w 1939 roku twierdzę broniły od Niemców polskie wojska. 2 września 1939 roku twierdza brzeska została pierwszy raz zbombardowana przez Luftwaffe. 11 września komendantem twierdzy i dowódcą jej obrony został mianowany generał Konstanty Plisowski, który z dostępnych mu ludzi (ok. 2-2,5 tysiąca żołnierzy) zorganizował zgrupowanie liczące sześć batalionów i bronil twierdze przez kilka dni. Do Brześcia zmierzał niemiecki XIX Korpus Pancerny generała porucznika Heinza Guderiana. Siły niemieckie przewyższały polskie odpowiednio: w piechocie: 2 razy, w czołgach 4 razy, w artylerii 6 razy.

     A dowódca  Okręgu Korpusu nr IX w Brześciu General Franciszek Kleeberg   9 września dowodził Samodzielną Grupą Operacyjną "Polesie". Pod Jabłoniem i Milanowem pobił wysunięte kolumny oddziałów Armii Czerwonej. 6 października 1939, po czterodniowych walkach z Wehrmachtem pod Kockiem, złożył broń jako ostatni polski generał! Pozostał jedynym dowódcą SGO bez porażki.

 

 Oto fragmenty jego ostatniego rozkazu:

 

 «Żołnierze! Z dalekiego Polesia, znad Narwi, z oddziałów, które się oparły demoralizacji, zebrałem Was pod swoją komendę, by walczyć do końca. Chciałem iść na południe, gdy to się stało niemożliwe – nieść pomoc Warszawie. Warszawa padła, nim doszliśmy. Mimo to nie straciliście nadziei i walczyliście dalej. Wykazaliście hart i odwagę w masie zwątpień i dochowaliście Ojczyźnie wierności do końca. Przywilejem dowódcy jest brać odpowiedzialność na siebie. Dziś biorą ją w tej najcięższej chwili – każę zaprzestać walki, by nie przelewać krwi nadaremnie.

 Dziękuję Wam za Wasze męstwo i Waszą karność – wiem, że staniecie, gdy będzie potrzeba. Jeszcze Polska nie zginęła i nie zginie».

Fr. Kleeberg, gen. Bryg.

 

Brześć to duże miasto z bogatą historią i kulturą.

 

  Klasztor Bernardynek w Brześciu (ruina)