Follow me on Academia.edu Grodno

Grodno

Grodno

 

     Grodno – miasto obwodowe na Białorusi, nad Niemnem, w pobliżu granicy z Polską. Polacy stanowią 24,8% populacji; ośrodek przemysłowy, węzeł kolejowy, uniwersytet. Wielokrotnie jeździłem przez Grodno do Polski. Poza tym, zapraszany byłem jako wykładowca do tamtejszego uniwersytetu i przygotowałem tam kilku doktorów do habilitacji.

 

     Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od słowa gród, horod lub gartas. Grodno – wzmiankowane jest po raz pierwszy w 1128, w ruskiej kronice Powieść lat minionych. Centrum Rusi Czarnej. W XII wieku zostało opanowane przez Litwinów, natomiast w poł. XIII wieku przez księcia halicko-włodzimierskiego Daniela Romanowicza.

 

Widoczne Niemen i Stary Zamek

 

     W latach 1240-80 rozgorzały walki o tereny, na których leżał gród pomiędzy Litwinami i książętami ruskimi. W 1376 Grodno weszło ponownie w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1393 roku Grodno było siedzibą księcia Witolda, na którego rozkaz w 1398 r. wybudowano murowany gotycki zamek. W 1413 roku miasto zostało włączone do województwa trockiego. Kazimierz Jagiellończyk rozszerzył w 1444 prawa miejskie Grodna, nadając miastu herb w postaci jelenia św. Huberta z krzyżem pomiędzy rogami. Na zamku w Grodnie, Kazimierz Jagiellończyk zgodził się przyjąć koronę polską od rycerstwa małopolskiego. W 1483 roku na zamku w Grodnie zmarł św. Kazimierz królewicz, patron Litwy i Polski.

 

     Panowanie króla Stefana Batorego było określane jako "złote lata" miasta. Król bardzo lubił Grodno i mieszkał na zamku wiele lat. Za jego panowania zamek ok. 1580 r. przebudowano w stylu renesansowym. Władca ten zmarł na zamku w Grodnie 12 grudnia w 1586 roku. W Grodnie odbywały się obrady sejmu Rzeczypospolitej.

 

      Katedra Fara (kościół jezuitów)

 

     W 1705 roku w mieście spotkali się król August II Mocny i władca Rosji Piotr I. Podczas III wojny północnej, w 1708 r. Grodno zniszczyli Szwedzi pod dowództwem Karola XII i od tego momentu zamek już nie odzyskał świetności. Już w roku wyboru na tron króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, do miasta przeniesiono trybunał skarbowy. W 1775 utworzona została akademia medyczna, w tym też czasie utworzono pierwszy w mieście teatr. 30 września 1794 roku, do Grodna przybył Tadeusz Kościuszko na czele wojsk powstańczych, jednak po upadku insurekcji kościuszkowskiej, miasto ponownie opanowali Rosjanie. W dniu 25 listopada 1795 roku na zamku abdykował król Polski, który opuścił miasto w 1797 r.

 

                Panorama miasta

 

     Ogólny upadek miasta zahamowało w roku 1861 r. przeprowadzenie linii kolei Warszawsko-Petersburskiej. W latach 1894-1910 w mieście mieszkała Eliza Orzeszkowa, działająca aktywnie w celu powstrzymania rusyfikacji. W 1920 na mocy traktatu ryskiego, Grodno stało się oficjalnie częścią II Rzeczypospolitej. Jako ważny ośrodek kultury polskiej na Kresach, Grodno szczyciło się szeregiem szkół i bibliotek. W roku 1929 odsłonięto pomnik Elizy Orzeszkowej, a w roku 1930 zbudowano nowy most przez Niemen.

 

     20 września 1939 do Grodna wtargnęły kolumny czołgów Armii Czerwonej, próbując zdobyć miasto z marszu, rozpoczęła się obrona Grodna. Polscy żołnierze, którymi dowodził gen. Józef Olszyna-Wilczyński walczyli z przeważającymi siłami wroga aż do wieczora 21 września.

 

     W Grodnie jest bardzo dużo zabytków, w tym krótkim streszczeniu jest niemożliwe opisanie ich wszystkich.

 

                                             Oto ważniejsze z nich :