Postawy
Postawy
Teraz to miasto na Białorusi, stolica rejonu postawskiego i obwodu witebskiego. Położone w północnej części kraju na Pojezierzu Białoruskim, nad rzeką Miadziołką - dopływem Dzisny, 20 km od granicy z Litwą.
Nazwa „Postawy” jak przypuszcza polski pisarz-krajoznawca Rouba pochodzi od białoruskiego „staw” tj. jezioro. Ludzie osiedlali się wokół stawów. Podobne nazwy w słowiańszczyźnie spotyka się dość często: nadjezierze, porzecze i itp. Na brzegu jeziora Zadewskiego znajdującego się w granicach miasta znaleziona osadę człowieka prehistorycznego. Archeolodzy określają ją na III w. P.n.e. Jednakże oficjalna historia Postaw rozpoczęła się później, a dokładnie w 1522 r. W miasteczku wzniesiono drewniany kościół. Budowę w całości finansował właściciel lewobrzeżnej części miasteczka Jan Zenowicz. Do jurysdykcji tego wielmoży w owym czasie należało 6 budynków miejskich, w tej liczbie plebania i szpital na ulicy Widzowskiej. W 1552 r. miasteczko należało do tychże Zenowiczów, ale już z przydomkiem Despota.
U Sapunowa znajdujemy wzmiankę o Postawach z roku 1579. Wówczas król Stefan Batory w Świrze przeprowadzał mobilizację w czasie wojny z Iwanem Groźnym i zbierał konnicę, a w Postawach – artylerię. Sądzi się, że pancerne oddziały Stefan Batory przewoził szlakiem wodnym, a mianowicie: Miadzełka – Birweta – Dźisna – Zach. Dźwina. Możliwe, że właśnie w czasie tej krwawej wojny ktoś z miejscowych próbował ukryć rzadkie monety.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wspomina, że w jednym z folwarków, wchodzących w skład majątku Postawskiego, na wale odkrytym tylko z jednej strony, robotnik uprawiający rolę wykopał garnek pełen kosztownych monet, tak zwanego „bagdackiego” srebra.
Historyk Jerzy Jakimowicz znalazł wzmianki o tym, że, w 1628 r. w Postawach było 62 dworki. W tym czasie miasteczko należało do Despot-Zenowicza. W 1640 ufundowano tam klasztor oo. Franciszkanów wraz z kościołem. Ale nie Zenowiczom dane było rozsławić Postawy. W 1720 r. majętność w posagu przechodzi na własność hr. Tyzenhauzów.
Pałac Tyzenhauzów
W połowie XVIII w. Jego pierwszym właścicielem staje się podskarbi Wielkiego Księstwa Litewskiego .Antoni Tyzenhauz. Wtedy nastąpił wielki rozwój i rozbudowa miasteczka. 1760-80 Były to lata, w których to zapadłe miasteczko przeżywało okres rozkwitu i sławy. Zabudowę centrum zaczęto kompleksowo. Projekt opracowywał włoski architekt, Dżuseppe Sakko. Zbudowano targowisko z krytymi straganami pod jednym dachem. Budowa ta była otoczona ulicami zabudowanymi kamienicami. Była tam szkoła, trzy gospody, karczma, budynek sądu i kancelarii. Postawy były jeszcze zabitą wioską, a właściciel już nazywał je miastem. O fabrykach Tyzenhauza Rouba pisze: była papiernia, fabryka kapeluszy i garbarnia. Tyzenhauz starał się rozwijać w Postach najnowocześniejszy przemysł.
Kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia N.M.P.
Od 1795 Postawy zostały włączone do zaboru rosyjskiego. Pod koniec XIX w. w Postawach w ukryciu od władz, w jednym z pomieszczeń pałacu Tyzenhauzów nielegalne mieszkał przyszły pierwszy marszałek Polski Józef Piłsudski. W okresie międzywojennym Postawy były położone w granicach Polski, gdzie mieściła się siedziba powiatu. Od września 1939-1941 znalazły się pod okupacją sowiecką, a później od 1941-1944 pod okupacją niemiecką. W latach 1945-1991 Postawy znajdowały się w Białoruskiej SRR.
Współczesna budowla Białoruskiej administracji miasta
W Postawach urodził się aktor Stanisław Jasiukiewicz.
Do zabytków należą: pałac klasycystyczny Tyzenhauzów, później drogą spadku rodziny hr. Przezdzieckich, po II wojnie przebudowany na szpital, który jest w nim do dziś; park krajobrazowy - fragmenty dawnego parku otaczającego pałac z systemem stawów, kanałów i alej; plac Targowy (zespół zabudowy rynku) z barkowymi kamienicami i kramnicami wybudowanymi dla pracowników manufaktur A.Tyzenhauza.
Linki zewnętrzne:
Postawy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich